روانشناسی سلامت؛ پیوندی علمی میان ذهن، جسم و جامعه
- بازدید: 23
متخصص روانشناسی سلامت بیمارستان دکتر شریعتی با تأکید بر نقش تعیینکننده عوامل روانی و اجتماعی در سلامت انسان، روانشناسی سلامت را یکی از رویکردهای نوین و اثربخش در نظام سلامت دانست که میتواند کیفیت زندگی فردی و اجتماعی را بهطور معناداری ارتقا دهد.
دکتر شیما شیخ در گفتوگو با وبدا اظهار داشت: روانشناسی سلامت شاخهای از علم روانشناسی است که به بررسی تأثیر افکار، احساسات و رفتارهای فرد بر سلامت جسمی و روانی میپردازد. برخلاف رویکردهای سنتی که سلامت را صرفاً به معنای نبود بیماری تلقی میکنند، این حوزه بر الگوی زیستی–روانی–اجتماعی تأکید دارد؛ الگویی که سلامت را حاصل تعامل همزمان عوامل جسمی، روانی و اجتماعی میداند.
از پیشگیری تا توانمندسازی؛ اهداف کلیدی روانشناسی سلامت
وی هدف اصلی روانشناسی سلامت را ارتقای کیفیت زندگی عنوان کرد و افزود: این حوزه با آموزش و توانمندسازی افراد، آنها را در مسیر جایگزینی رفتارهای سالم بهجای عادات ناسالم یاری میدهد. مدیریت استرس، اصلاح سبک زندگی، افزایش تحرک بدنی، تغذیه متعادل و کاهش رفتارهای پرخطر از مهمترین محورهای مداخله در این رشته به شمار میروند.
دکتر شیخ با اشاره به کاربردهای گسترده روانشناسی سلامت خاطرنشان کرد: این تخصص علاوه بر بیمارستانها و کلینیکها، در سازمانها، محیطهای کاری و برنامههای ملی سلامت نیز نقش فعالی دارد؛ از کمک به بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن برای سازگاری بهتر با شرایط بیماری گرفته تا طراحی برنامههای کاهش فرسودگی شغلی، افزایش بهرهوری در محیط کار و اجرای کمپینهای آموزشی پیشگیری از بیماریها در سطح جامعه.
سبک زندگی؛ حلقه مفقوده بسیاری از بیماریهای شایع
این متخصص روانشناسی سلامت با بیان اینکه بخش قابل توجهی از بیماریهای شایع امروز مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماریهای قلبی–عروقی ارتباط مستقیمی با سبک زندگی دارند، تصریح کرد: استرسهای مزمن شغلی، کمتحرکی، تغذیه ناسالم و روابط اجتماعی مخرب میتوانند بهتدریج بدن را فرسوده کرده و زمینهساز بروز بیماری شوند.
به گفته وی، روانشناسی سلامت با نگاهی جامع، سلامت را پازلی چندبُعدی میداند که از اجزای جسم، روان و جامعه تشکیل شده است و آسیب به هر یک از این مؤلفهها میتواند سلامت کلی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. از اینرو، تأکید این رشته بیش از درمان، بر پیشگیری و تغییر رفتارهای ناسالم است؛ رویکردی که هم هزینههای درمانی را کاهش میدهد و هم به ارتقای کیفیت زندگی منجر میشود.
دعوت به نگاهی تازه در نظام سلامت
دکتر شیخ در پایان روانشناسی سلامت را پلی میان علم و زندگی روزمره توصیف کرد و گفت: این حوزه به ما یادآوری میکند که ذهن و جسم جداییناپذیرند و دستیابی به سلامت پایدار بدون توجه همزمان به هر دو امکانپذیر نیست. وی تأکید کرد: آشنایی با روانشناسی سلامت نهتنها برای متخصصان حوزه درمان، بلکه برای عموم جامعه ضروری است و میتواند به یکی از پایههای اصلی نظامهای سلامت در آینده تبدیل شود.
