نقش مؤثر متخصصین حوزه‌ی بهداشت باروری، در سوق دادن زوجین به سمت تصمیم گیری های آگاهانه و مسئولانه

عضو هیأت علمی گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ترویج، مشاوره صحیح و هدایت زوجین ( بسته به شرایط انفرادی هر خانواده) به سمت یک تصمیم گیری آگاهانه و مسئولانه از جمله فعالیتهایی است که متخصصین و صاحبنظران حوزه بهداشت باروری به آن می پردازند و نقش ماماها نیز در این موضوع بسیار حائز اهمیت است.

دکتر صدیقه عبدالله پور در گفتگو با وب دا، به مناسبت هفته جهانی جمعیت، بر نقش رشته بهداشت باروری در جوانی جمعیت تأکید کرد و گفت: مفهوم باروری سالم جزئی از سلامتی تک تک افراد جامعه در هر کشوری است و با توجه به اینکه تمامی جنبه های دوران زندگی یک فرد را در بر می گیرد، بسیار مورد توجه سیاستگذاران و محققان است. 

وی ادامه داد: تغییرات جمعیتی می تواند به گونه ای بر روی هر مرحله از زندگی افراد که ارتباط با سلامت باروری آنها دارد، تأثیر گذار باشد. چرا که سلامت باروری به فرآیند، عملکرد و سیستم باروری در طول عمر می پردازد و این مهم محدود به خانم ها نیست و مردان نیز نیازهای سلامت باروری را داشته که پاسخ دادن به این نیازها و تحقق حق دسترسی به خدمات مناسب سلامت باروری، منجر به داشتن زندگی مشترک خوشایند و پذیرش بهتر و بیشتر نقش والدین در فرزندآوری و فرزندپروری خواهد شد.

دکتر عبدالله پور خاطرنشان کرد: از آنجایی که هدف اصلی سیاستهای کلی جمعیت، حفظ سلامت زوجین و تمامی آحاد جامعه می باشد، ترویج و مشاوره صحیح و هدایت زوجین بسته به شرایط انفرادی هر خانواده برای رسیدن به یک تصمیم گیری آگاهانه و مسئولانه به عنوان یکی از فعالیتهایی است که همکاران ما در رشته دکترای تخصصی بهداشت باروری به این موضوع می پردازند و نقش ماماها نیز در این موضوع بسیار حائز اهمیت می باشد.

اهمیت پیشگیری از سالخوردگی جمعیت

استادیار گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه گفت: کاهش میزان باروری یکی از بنیادی ترین تغییرات اجتماعی در تاریخ بشر می باشد و به خاطر اهمیت بیش از حد آن، سیاستهای جمعیتی متناسب با وضعیت هر کشوری ابلاغ می شود. سیاستهای جمعیتی به مجموعه تدابیری اطلاق می شود که دولتها برای بهبود کیفیت زندگی جمعیت، توسعه، اصلاح شاخص های جمعیتی و تداوم رشد جمعیت تدوین و اجرا می کنند.

وی با تأکید بر اینکه رمز موفقیت سیاستهای جمعیتی در شناخت درست و دقیق از وضعیت موجود جمعیت، جامع بودن و پایداری این سیاستها است افزود: درک هدفمند دولت و مردم، در برنامه ریزی و اجرای این سیاستها، از شرایط لازم برای موفق بودن سیاستهای جمعیتی است و باروری سالم شامل؛ سلامت زنان و دختران و به تبع آن تمام جامعه می باشد که از دوره کودکی، نوجوانی، بارداری و زایمان، مرحله پس از زایمان، یائسگی و سالمندی را در تمامی ابعاد جسمی، روانی، عاطفی و اجتماعی را در بر می گیرد تغييرات شاخص های باروری در ایران حاکی از آن است که میزان باروری کل در سال 1360 حدود هفت فرزند به ازاي هر زن در سنین باروري بوده و اين رقم یکي از بالاترین سطوح باروري در بین کشورهاي مختلف جهان مي باشد.

دکتر عبدالله پور همچنین گفت: کاهش میزان باروری کل که از سال 1364 شروع شده بود، با شروع مجدد برنامه های تنظیم خانواده از سال 1368 شتاب بیشتري یافت؛ بطوری که میزان باروری کل در فاصله سال هاي 1360 الي 1379 از رقمي معادل 7 به 1/2 يعنی به سطح جانشینی و در سال 1385 در کل کشور به 9/1 یعني به زیر سطح جانشیني رسید و در حال حاضر، با توجه به حجم زیاد موالید در دهه 1360، ساخت سنی جمعیت ایران به یکی از جوان ترین ساخت های جمعیتی جهان تبدیل شده است. بطوري که نسبت جمعیت زیر 15 سال در کشور تقلیل پیدا کرده و به دليل پایین بودن نسبت کهنسالان، سهم جمعیت واقع در سنین کار و فعالیت اقتصادي افزایش بی سابقه اي یافته است. این تغییرات شرایط بسیار مساعدي را براي رشد و توسعه ي اقتصادي فراهم نموده و موجد پدیده اي در اقتصاد جمعیت ایران شده است که از آن با عنوان "پنجره ي فرصت" یاد می کنند، پدیده اي که چنانچه به درستی مدیریت و هدایت شود، پیامدهاي بسیاري در زمینه ي رشد و توسعه ي اقتصادي خواهد داشت.

 عضو هیأت علمی گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه در توضیح بیشتر این اصطلاح ( پنجره فرصت )گفت: پنجره ي فرصت از سال 1384 به روي جمعیت ایران گشوده شده است و بر اساس پیش بینی هاي سناریوي حد وسط واحد جمعیت سازمان ملل متحد، این پنجره به مدت تقریباً چهار دهه باز و در اواسط قرن 21 بسته خواهد شد. از آن زمان به بعد این جمعیت انبوه جوان به جمعیتی انبوه در سنین سالخوردگی تبدیل مي شود. با توجه به زمان‌ محدود پنجره‌ی فرصت، استفاده‌ی بهینه از آن مستلزم مدیریت هوشمندانه است. پنجره ی جمعیتی یک فرصت زمانی طلایی و فازی از تحولات جمعیتی است که در اثر تغییر ساختار سنی، حجم  سهم جمعیت در سنین فعالیت (63-15 ساله) افزایش یافته و به حداکثر خود می رسد، بنحوی که ساختار جمعیتی مطلوب برای شتاب بخشیدن به رشد اقتصادی مهیا می گردد. معیارها و مرزهای تکنیکی مختلفی برای تعریف پنجره جمعیتی و محدوده آن ارایه شده است.

وی اضافه کرد: در واقع باز شدن پنجره جمعیتی به شرایطی اطلاق می گردد که نسبت جمعیت زیر 15 سال به کمتر از 30 درصد کل جمعیت برسد و نسبت جمعیت 60 ساله و بالاتر هنوز کمتر از 15 درصد باشد (سازمان ملل، 2004)، یک سوم جمعیت خارج از سنین فعالیت (زیر 15 سال و بالای 60 سال) و بیشتر از دو سوم جمعیت در سنین فعالیت باشند (بلوم  و همکاران 2001). پنجره جمعیتی در صورتی که به خوبی مدیریت شود، با توسعه و شکوفایی توسعه اقتصادی جامعه همراه خواهد شد. از ويژگیهای این دوره، افزایش نیروی کار، کاهش تعداد افراد تحت تکفل، افزایش تولید و افزایش درآمد در مقایسه با میزان مصرف، افزایش قدرت پس انداز و سرمایه گذاری، توسعه سرمایه انسانی و بهبود کیفیت زندگی مردم خواهد بود. در این صورت، باز بودن پنجره جمعیتی، پیامدهاي مثبت بسیاري در زمینه ي رشد و توسعه ي اقتصادي خواهد داشت.