نقش بي بديل روانشناسان در سلامت و بهداشت روان بيماران
- بازدید: 131
مسئول واحد روان‌شناسی بیمارستان روان‌پزشکی ابن‌سینا به نقش بي بديل روانشناسان در سلامت و بهداشت روان بيماران تأكيد كرد و افزود: روانشناسان، نقش مؤثري در آماده‌سازی روان‌شناختی و عملی بیماران برای بازگشت به اجتماع و پیشگیری از عود مجدد علائم روانی از طریق آموزش روانی و افزایش پایدار کیفیت زندگی بیماران و خانواده‌های آنان ايفا مي كنند.
علی اسدی، در گفتگو با وبدا ، ضمن تشریح جامع وظایف، ساختار و برنامه‌های این واحد، بر اهمیت حیاتی ارتقاء سلامت روان جامعه و نقش محوری روانشناسان در کلیه فرآیندهای تشخیصی، درمانی و توان‌بخشی بیماران اعصاب و روان تأکید ویژه‌ای نمود.
اسدی با اشاره به سابقه درخشان و طولانی فعالیت‌های آموزشی بيمارستان روانپزشكي ابن‌سینا در دانشگاه علوم پزشكي مشهد، اظهار داشت: که آموزش و توانمندسازی خانواده‌ها همواره یکی از محورهای اساسی و قدیمی فعالیت‌های روانشناسان در این بیمارستان بوده است.
وي افزود: بیمارستان روان‌پزشکی ابن‌سینا دارای یک ساختار چندوجهی است تا بتواند طیف گسترده‌ای از نیازهای تخصصی بیماران را پوشش دهد. در حال حاضر، این مرکز شامل چهار بخش آموزشی مجزا، چهار بخش فوق‌تخصصی که به صورت ویژه به بیماران اطفال و نوجوانان و همچنین سالمندان اختصاص یافته است و سه بخش درمانی فعال است. در تمامی این بخش‌های تخصصی، روانشناسان مقیم حضور فعال دارند و خدمت‌رسانی تخصصی روان‌شناختی را به بیماران بستری و سرپایی ارائه می‌دهند.
مسئول واحد روانشناسي بيمارستان روانپزشكي ابن سينا گفت: آموزش خانواده‌ها تنها شامل راهنمایی‌های کلی نیست، بلکه شامل تکنیک‌های مدیریت رفتار، آشنایی با نشانه‌های عود بیماری و نحوه حمایت مؤثر از فرد بیمار در محیط خانه است که این امر، نقش پیشگیرانه‌ای در کاهش بستری‌های مجدد دارد.
نقش روان‌شناس در تیم درمانی چندتخصصی
اسدی تأکید کرد، واحد روان‌شناسی یکی از ارکان اصلی و غیرقابل تفکیک در فرآیند درمان جامع در بیمارستان روان‌پزشکی ابن‌سینا محسوب می‌شود. این نقش فراتر از صرفاً انجام تست‌های روان‌سنجی است؛ روانشناسان در سه حوزه کلیدی تشخیص و ارزیابی روان‌شناختی دقیق، توان‌بخشی روانی-اجتماعی، آماده‌سازی برای بازگشت به زندگی اجتماعی واطمینان از اینکه بیمار با مهارت‌های لازم برای حفظ بهبودی و انطباق با محیط پس از ترخیص مواجه است، فعاليت مي كنند.
مسئول واحد روانشناسي بيمارستان ابن سينا، در خصوص روش‌های استاندارد مورد استفاده در ارزیابی بیماران اظهار داشت، واحد روان‌شناسی بيمارستان ابن سينا، از ابزارهای علمی و استاندارد جهانی بهره مي گيرد ، تا دقت تشخیص به حداکثر برسد.
استفاده از ابزارهاي استاندارد
در این واحد از آزمون‌های استاندارد شده مانند آزمون‌های هوش وکسلر (WAIS/WISC)، پرسشنامه چندوجهی شخصیتی MMPI-2، آزمون‌های فرافکن مانند TAT و همچنین سایر ابزارهای نوین سنجش افسردگی، اضطراب و عملکرد اجرایی، در کنار مصاحبه‌های بالینی عمیق و دقیق، برای ارزیابی جامع بیماران استفاده می‌شود.
محورهای اصلی روان‌درمانی
وی برنامه‌های درمانی ارائه شده توسط روانشناسان را متنوع برشمرد و گفت: این جلسات برای هر بیمار به صورت اختصاصی طراحی می‌شوند. برگزاری جلسات روان‌درمانی فردی با تمرکز بر مشکلات اختصاصی بیمار، جلسات روان‌درمانی گروهی برای تقویت تعاملات اجتماعی و حس تعلق، خانواده‌درمانی برای بهبود روابط بين اعضاي خانواده، و آموزش مهارت هايي برای بهبود ارتباط بیمار با محیط و خانواده پس از ترخیص، از مهم‌ترین محورهای فعاليت واحد روان‌شناسی هستند.
هدف نهایی این فرآیندها، آماده‌سازی روان‌شناختی و عملی بیماران برای بازگشت به اجتماع و پیشگیری از عود مجدد علائم روانی از طریق آموزش روانی و افزایش پایدار کیفیت زندگی بیماران و خانواده‌های آنان است.
متخصص روانشناسي بيمارستان، در ادامه به نقش چندوجهی و گسترده روان‌شناس در محیط بیمارستانی پرداخت و تأکید کرد، که وظایف آنها در این محیط بسیار فراتر از مرزهای تشخیص و ارزیابی است. به گفته وي، روان‌شناس در واقع حلقه واسط حیاتی میان بیمار، خانواده و کل تیم درمانی (روان‌پزشکان، پرستاران و مددکاران اجتماعی) محسوب می‌شود.
وي افزود: تلاش‌های ما در این زمینه متمرکز بر افزایش انطباق با درمان دارویی، بهبود همکاری تیمی، تأمین امنیت روانی، مدیریت رفتارهای پرخاشگرانه:مي باشد.
این متخصص روان‌شناسی با تأکید بر رویکرد تیمی واحد، افزود: هماهنگی مستمر میان روانشناسان، روان‌پزشکان، پرستاران و مددکاران اجتماعی، زیربنای تسریع و موفقیت‌آمیز بودن روند بهبودی بیماران است.
تأثیر روان‌شناسی در خارج از محیط بیمارستان
اسدی تأکید کرد، که دامنه فعالیت‌ها و تأثیرگذاری روان‌شناس محدود به محیط بیمارستانی نیست. دانش و مهارت‌های روان‌شناختی در محیط‌های اجتماعی، خانوادگی و شغلی نیز کاربرد بنیادین دارد.
مسئول واحد روانشناسي بيمارستان ابن سينا، در ادامه تشريح كرد كه، در محیط خانواده، روانشناسان با آموزش مهارت‌های ارتباطی مؤثر، تکنیک‌های فرزندپروری سالم، بهبود روابط زناشویی و ارائه راهکارهایی برای حل تعارضات خانوادگی، به طور مستقیم در کاهش تنش‌های عاطفی و ایجاد محیطی حمایتی کمک می‌کنند. در محیط‌های کاری: روان‌شناس می‌تواند با مدیریت صحیح فشار ناشی از تعارضات سازمانی، پیشگیری از فرسودگی شغلی (Burnout) و حل مشکلات رفتاری کارکنان، به سازمان‌ها در حفظ سلامت روان نیروی انسانی و جلوگیری از بروز بحران‌های شغلی کمک کند، همچنين در مدارس، نقش روانشناسان در شناسایی زودهنگام مشکلات رفتاری، آموزشی و عاطفی کودکان و نوجوانان (نظیر اختلالات یادگیری یا ساير مشکلات، بسیار حیاتی است و امکان مداخله پيش از پيشرفت اختلال را بر عهده دارند.
اسدی به موضوع مهم روان‌درمانی و عواملی که اثربخشی آن را تعیین می‌کنند، اشاره کرد و افزود: روان‌درمانی به عنوان یکی از مؤثرترین شیوه‌های مداخله در درمان بسیاری از اختلالات روانی شناخته می‌شود؛ با این حال، اثربخشی آن امری مطلق و یکسان برای همه بیماران نیست.
وی افزود که موفقیت جلسات روان‌درمانی متأثر از چندین عامل کلیدی از جمله شرایط بیمار، انگیزه و بینش ،حمایت محیطی و صداقت درمانی مراجعه كننده است.
مسئول واحد روانشناسي بيمارستان ابن سينا ادامه داد، در مراحل اولیه بیماری‌های روانی حاد، بیمار ممکن است در وضعیت روانی مناسبی برای ورود مستقیم به روان‌درمانی نباشد و نیازمند حمایت روانی مانند تثبیت دارویی و ایجاد رابطه درمانی امن باشد. روان‌درمانی فرآیندی تدریجی، پویا و تعاملی است که باید متناسب با ظرفیت روانی لحظه‌ای هر بیمار تنظیم گردد و هنگامی به بالاترین اثربخشی می‌رسد که با دارودرمانی مناسب و حمایت مستمر خانواده همراه شود.
انگ اجتماعي: بزرگترین مانع درمان
اسدی، به موضوع انگ اجتماعی بیماری‌های روانی پرداخت و آن را یکی از بزرگترین موانع بر سر راه بیماران و خانواده‌هایشان دذكر كرد و افز.د: ترس از قضاوت و طرد شدن توسط اجتماع، اغلب باعث می‌شود افراد تا مراحل بحرانی بیماری، از مراجعه به متخصصان خودداری کنند. متأسفانه، هنوز تصورات نادرستی درباره بیماران روانی وجود دارد؛ آنان با برچسب‌هایی مانند خطرناک، ضعیف، غیرقابل اعتماد یا مقصر مشکلات خود شناخته می‌شوند، در حالی‌که اکثریت این بیماران از اختلالاتی مانند اضطراب، افسردگی، یا اختلالات خلقی رنج می‌برند که همگی با درمان مناسب قابل مدیریت و بهبودی هستند.
مسئول واحد روانشناسي بيمارستان ابن سينا، بر مفهوم انگ‌زدايي تأکید کرد و اظهار داشت: انگ‌زدایی به معنای شکستن این تصورات غلط است. ما باید بیاموزیم که بیماران روانی، صرفاً انسان‌هایی هستند که دچار یک بیماری شده‌اند؛ آنها دقیقاً مانند بیماران دیابتی یا قلبی نیازمند درمان علمی، همدلی و حمایت اجتماعی هستند، نه قضاوت، سرزنش و طرد شدن.
اين متخصص روان‌شناسی به درک جامعه از ماهیت بیماری‌های روانی اشاره کرد و افزود: این بیماری‌ها هرگز نتیجه ضعف شخصیت، کمبود اراده یا کوتاهی فردی نیستند. آنها محصول تعامل پیچیده و چند عاملی شامل عوامل زیستی و روانی و اجتماعی هستند. لذا آگاهی جامعه از این مفاهیم علمی، می‌تواند نگرش کلی را نسبت به رنج بیماران دگرگون سازد.
مراجعه به روان‌شناس: نشانه بلوغ و پیشگیری
اسدی بر اهمیت و ارزش مراجعه به متخصص سلامت روان تأکید ویژه‌ای نمود و خاطر نشان كرد كه: مراجعه به روان‌شناس نشانه ضعف نیست؛ بلکه نشانه‌ای از آگاهی، مسئولیت‌پذیری و بلوغ روانی فرد است که تشخیص داده است برای حفظ کیفیت زندگی‌اش نیاز به کمک تخصصی دارد. همان‌طور که برای دردهای جسمانی، سرماخوردگی یا شکستگی استخوان، بدون تردید به پزشک مراجعه می‌کنیم، برای رنج‌ها و مشكلات، اختلالاتي از جمله انواع اضطراب ها یا افسردگی‌های ت نیز باید از متخصصان این حوزه کمک بگیریم.
مسئول واحد رواننشاسي بيمارستان ابن سينا، تأکید کرد که سلامت روان در زیربنای سلامت جسم و کیفیت زندگی قرار دارد. درمان به‌موقع مشکلات روانی می‌تواند از آسیب‌های جدی و پرهزینه به روابط بین فردی، عملکرد شغلی، و حتی سلامت جسمانی که مستقیماً تحت تأثیر استرس‌های روانی هستند، جلوگیری کند. بنابراین، مراجعه زودهنگام به روان‌شناس، تنها درماني براي اختلالات نيست بلكه، یک اقدام پیشگیرانه محسوب مي شود.
اسدی همچنین گفت: تیم درمان بیمارستان روان‌پزشکی ابن‌سینا متعهد است، که به طور مستمر تلاش کند تا نگرش خانواده‌ها و جامعه را نسبت به بیماران روانی تغییر دهد و این آگاهی را گسترش دهد، که این بیماران نیازمند همدلی و درک ساختاری هستند، نه داوری‌های اخلاقی و اجتماعي.
اسدی با تأکید بر این نکته که سلامت روان زیرساخت اصلی کیفیت زندگی است، گفت: جامعه‌ای که از نظر روانی سالم، آگاه و منعطف باشد، بی‌تردید از نظر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی پویاتر، سازنده‌تر و کارآمدتر خواهد بود.
وی در پایان، ضمن تقدیر از تلاش‌های بی‌وقفه همکاران خود، از رئیس محترم بیمارستان ابن‌سینا، آقای دکتر اکبری، مدیر محترم گروه روان‌پزشکی، دکتر محرری، مدیریت بیمارستان، کلیه روانشناسان همکار و تمام اعضای تیم درمانی به خاطر تلاش‌های مستمر و فداکارانه در ارتقاء خدمات روان‌شناختی و ارائه مراقبت‌های تخصصی قدردانی نمود.
