روایت استاد پیشکسوت دانشگاه از یک گام خیرخواهانه؛ حضوری که از باران رنج ها، رنگین کمان امید آفرید 

انجام کارهای داوطلبانه و عام المنفعه؛ بویژه در مناطق محروم و کمتر برخوردار، اغلب با مصائب و چالش های ریز و درشتی همراه است که تا حدی ثابت قدم بودن در این مسیر را دشوار و چه بسا افراد را از ادامه راه باز دارد، اما آنان که علیرغم همه این فراز و فرودها عاقبت، دست یاریشان در دست نیازمندان قرار می گیرد، تجربه‌ی نشاندن لبخند بر چهره های رها شده از درد و رنج، چنان حلاوتی را بر کام وجودشان ماندگار می سازد که با هیچ اجر و پاداش مادی قابل قیاس نیست و بی شک نگاه پر مهر خداوند بر این دستان امید بخش، با عنایت و توجهی خاص همراه خواهد بود.

 دکتر طیبه حمزه لوئی استاد پیشکسوت و عضو هیأت علمی گروه ژنتیک دانشگاه علوم پزشکی مشهد، از جمله‌ی همین انسان های وارسته و خیرخواه است که علیرغم همه‌ی دل مشغولی های کاری و در ایامی که مشرف به دوران بازنشستگی است، با مشاهده رنج و نیاز هموطنانش در مناطق کمتر برخوردار تربت جام و شهرهای مرزی خراسان رضوی، کمر همت به یاری آنان بسته و از یکسال گذشته با همکاری مسئولان دانشگاه علوم پزشکی تربت جام بطور داوطلبانه مشاوره ژنتیک را به مردم این مناطق ارائه می کند؛ این خدمات از آن جهت مهم و ارزنده است که طی سال های گذشته موارد متعددی از تولدهای همراه با معلولیت و ابتلاء به بیماریهای ژنتیکی در مناطق مذکور گزارش شده و در واقع خدمات مشاوره ای دکتر حمزه لوئی و همکاران ایشان در حوزه ژنتیک در بین مردم این مناطق می تواند با افزایش آگاهی شهروندان، توجه و تلاش آنان را به سمت اقدامات پیشگیرانه؛ از جمله پرهیز از ازدواج های فامیلی که یک عامل کلیدی در افزایش بیماری ژنتیکی است و اهتمام به پیگیری بیماری های ژنتیکی که در بین خانواده آنها وجود دارد، سوق دهد.

 پایگاه خبری وب دا، بمنظور تکریم اقدام خیرخواهانه‌ی دکتر حمزه لوئی در خدمت رسانی به هموطنان خود در مناطق کمتر برخوردار تربت جام و شهرستان های مرزی ( همچون خاف، تایباد و...) و همچنین انعکاس بخشی از خدمات نوع دوستانه‌ی این استاد پیشکسوت در قاب رسانه‌ی دانشگاه، گفتگویی با ایشان داشته است که شرح آن را در ادامه می خوانید؛

وب دا: با سپاس از حضور شما استاد گرانقدر در این مصاحبه، در ابتدا بفرمایید که ایده‌ و تصمیم حضورتان در تربت جام برای کمک به مردم این شهرستان و شهرهای مرزی از چه زمان و با چه اتفاقی شکل گرفت؟

دکتر حمزه لوئی: با تشکر از دعوت شما جهت انجام این گفتگو... شهرستان تربت جام یکی از مناطق نزدیک به مرز کشور است که با شهرستانهای مختلفی همچون خواف، تایباد و... در ارتباط است و به نوعی خدمات بهداشتی و درمانی را در این مناطق پوشش می‌دهد، اما از آنجا که دانشگاه علوم پزشکی تربت جام در مورد برخی از آزمایشات و از جمله آزمایشات ژنتیک دارای امکانات لازم نیست، مدت‌هاست که بیماران ژنتیکی این مرکز دانشگاهی، برای انجام اقدامات تشخیصی و درمانی به دانشگاه علوم پزشکی مشهد ارجاع داده می‌شوند.

 بیماران تالاسمی هم از جمله همین موارد هستند که طی سال‌های اخیر تعداد زیادی از آنها را در دانشگاه مشهد پذیرش کردیم و آزمایشات ژنتیکی‌شان در اینجا انجام شد، در همین راستا بنده سخنرانی‌هایی را در کنگره‌های مختلفی که در دانشگاه علوم پزشکی تربت جام برگزار می شد، داشتم و همین ارتباط سبب آشنایی هرچه بیشتر من با شرایط مردم در این منطقه شد. منطقه تربت جام در واقع یک منطقه محروم است که با توجه به وجود اقلیت‌های مذهبی مختلف ( اعم از شیعه و سنی) در آن و اختلافات فرهنگی در رابطه با موضوع سقط و همچنین کثرت ازدواج‌های فامیلی، بیماری‌های ژنتیکی در آن از شیوع بیشتری نسبت به سایر مناطق کشور برخوردار است و از طرفی اقدام خاصی در حوزه ژنتیک برای افراد انجام نشده و اغلب خانواده‌ها به دلیل اینکه از سطح اقتصادی خوبی برخوردار نیستند و توان پیگیری امور تشخیصی و درمانی خود را در مشهد ندارند، از این کار صرف نظر می‌کنند.

 بر همین اساس بنده احساس وظیفه کردم که به افرادی که توان و امکان آمدن به مشهد را ندارند، در تربت جام خدمات مشاوره ژنتیک را ارائه کنم و به همین منظور با مسئولان دانشگاه علوم پزشکی تربت جام صحبت‌هایی داشتم که با استقبال ایشان مواجه شد و امکانات و اتاق لازم را برای این کار در اختیار من قرار دادند و بنده از حدود یک سال قبل تاکنون هر ماه دو روز را در خدمت بیماران جهت مشاوره ژنتیک در تربت جام هستم.

وب دا: اگر چه اقدام خیرخواهانه شما بسیار ارزشمند و ستودنی است اما بد نیست که کمی از چالش ها و دشواری این اقدام داوطلبانه هم بفرمایید؟

 بله، قطعاً سختی هایی در این راه وجود دارد و اگرچه بعد مسافت و طی کردن مسیر پنج ساعته‌ی رفت و برگشت بین شهرستان تربت جام و مشهد در طول این یکسال فعالیت کار آسانی نبوده اما، از اینکه می‌بینم دانش و تجربه من برای مردم کشورم سودمند است و می‌تواند بخشی از رنج آنها را کاهش دهد، حس رضایتمندی دارم و این احساس ارزشمند مرا درمورد سختی های این مسیر قانع میسازد.

وب دا: در تربت جام چه اقداماتی را برای بیماران نیازمند انجام می دهید؟

 کار اصلی من در تربت جام مشاوره ژنتیک است و خانواده‌هایی که از روستاها، شهرهای اطراف و مراکز بهداشتی شناسایی می‌شوند، برای مشاوره ژنتیکی به بنده ارجاع و من توضیحات لازم را برای پیشگیری از بیماری و معاینات لازم به آنها ارائه می‌کنم و در ادامه چنانچه نیاز به آزمایشات ژنتیک باشد آنها را به مراکز مربوط معرفی می‌کنم، در همین راستا آزمایشگاه‌ها و و مراکز خیریه‌ای وجود دارند که ما پس از هماهنگی‌هایی ،بیماران را به آنها ارجاع می‌دهیم تا در نهایت با هزینه کمتری اقدامات تشخیصی خود را انجام دهند.

 خوشبختانه در حال حاضر مردم مناطق تربت جام و شهرهای اطراف آن آگاهی‌های خوبی در رابطه با بیماری‌های ژنتیک پیدا کردند و اغلب خودشان مراجعه می‌کنند و من هم پس از گوش کردن به صحبت‌های آنها چنانچه پیگیری‌های لازم باشد انجام می‌دهم.

برای راه اندازی آزمایشگاه ژنتیک در تربت جام و انجام آزمایشات بیماران در این منطقه پیشنهاداتی را به دانشگاه علوم پزشکی تربت جام داشتم و اعلام کردم که چنانچه وزارتخانه در خصوص نصب دستگاه‌های آزمایشگاهی اقدامی داشته باشد، امور مربوط به راه‌اندازی آزمایشگاه را انجام خواهم داد اما متأسفانه به لحاظ بودجه‌ای این امکان برای دانشگاه وجود نداشت.

البته چنانچه مسئولین شهر و وزارتخانه و همچنین خیّرین همّت کنند می‌توان این امکان را فراهم کرد. بنده به مسئولان دانشگاه علوم پزشکی تربت جام اعلام کردم که همچنان برای مشاوره ژنتیک در خدمت مردم هستم و برای انجام آزمایشات نیز چنانچه امکانات آن فراهم شود، خدمات تشخیصی را برای بیماران در تربت جام خواهیم داشت.

آزمایشگاه ژنتیک بیمارستان قائم (عج) نیز توسط بنده در چند سال قبل راه اندازی شد و اکنون سایر همکاران در آنجا مشغول فعالیت هستند.

وب دا: چنانچه بیماران به خدماتی فراتر از مشاوره ژنتیک نیازمند باشد آیا می توان اقدامی برای آنان انجام داد؟

 برخی از بیمارانی که در تربت جام به من مراجعه دارند، تنها نیازمند مشاوره هستند و اینکه چنانچه آزمایش ژنتیک انجام داده‌اند بدانند در رابطه با نتایج این آزمایش چه باید بکنند و چطور پیشگیری کنند که فرزند مبتلا به بیماری نداشته باشند، همچنین در مواردی که یک بیماری در افراد مختلف خانواده وجود دارد حتماً باید آگاهی‌هایی را به آنها داد که بدانند بیماری آنها قابل پیشگیری است و از انتقال آن به فرزندان بعدی خانواده جلوگیری شود؛ در همین مورد ما خانواده‌ای را در تربت جام داشتیم که چند فرزند مشکل‌دار داشتند و معتقد بودند این خواست خداوند بوده است! اگرچه همه چیز با خواست خدا بوجود می آید ولی این خانواده ها اگر اطلاعات کافی در مورد پیشگیری از بیماری ژنتیکی با کمک گرفتن از آزمایشات ژنتیک داشتند، به راحتی از این اتفاق تلخ پیشگیری می شد و می توانستند فرزند سالم داشته باشند، حتی برخی از این خانواده ها، افرادی را در فامیل خود داشتند که آزمایشات ژنتیکی را در تهران انجام داده بود و این خانواده نمی‌دانستند که نتایج آزمایش ژنتیک او می‌تواند به آنها هم کمک کند. متأسفانه عدم آگاهی و یا اطلاعات ناکافی در بین افراد جامعه سبب می‌شود که گاهی تصور کنند فرزندان آنها به دلیل بیماری ژنتیکی نمی‌توانند ازدواج کنند و یا صاحب فرزندان سالم بشوند و لذا بسیاری از این خانواده‌ها با همین تصورات نادرست از هم می‌پاشد.

 در یک مورد به خاطر دارم که آقایی با این تصور که بیماری فقط از همسر او منتقل می‌شود و به دلیل داشتن یک فرزند معلول مجدداً ازدواج کرده بود، در حالی که اختلال ژنتیکی هم در او و هم همسرش وجود داشت و آنها می‌توانستند با یک مشاوره ژنتیک صاحب فرزند سالم بشوند. مشاوره در واقع توجیه کننده و تبیین کننده شرایط ژنتیکی خانواده‌ها است و به ویژه در ازدواج‌های فامیلی به افراد گوشزد می‌شود که بهتر است با یک غیر خویشاوند ازدواج کنند.

وب دا: آیا همسر شما هم در این مسیر مشوق و همراه بودند؟

 بله... همسر من با توجه به اینکه طی سال‌های گذشته عضو هیأت علمی دانشگاه بودند ( و البته اکنون بازنشسته شده‌اند ) درک خوبی از شرایط کار من دارند و بسیار مشتاقند که این کمک رسانی به مردم نیازمند، انجام شود.

 من به اقتضای فعالیتی که داوطلبانه آن را انتخاب کرده‌ام باید ساعت ۵ صبح از منزل خارج شوم و حدود ساعت ۴ عصر به منزل باز می‌گردم و در تمام طول مدتی که در تربت جام هستم، به ویزیت و مشاوره به بیماران می پردازم، در این بین شرایط جوی و وضعیت جاده نیز موضوعی است که باید مد نظر باشد. اینکه به هر حال ما می‌توانیم به هم وطن خود خدمتی کنیم و صرفاً پشت میز نشین نباشیم و مستقیم با مردم در ارتباط هستیم کار ارزشمندی است،گاهی حتی یک صحبت و مشاوره کوتاه می‌تواند به بیمار کمک کند و من تا زمانی که توان داشته باشم مایلم که در خدمت هموطنانم باشم و معتقدم که بیش از آنکه بیماران را خوشحال کنم قطعاً خود را خوشحال خواهم کرد.

وب دا: آیا در رابطه با این فعالیت خیرخواهانه پیشنهاد یا صحبتی با مسئولان دانشگاه دارید؟

 بله... دانشگاه می‌تواند به عنوان یک همکاری بین دانشگاهی، دانشجویان ما را به مناطقی همچون تربت جام ببرد و دانشجویان دکتر تشویق شوند که خارج از کتابخانه تجربیاتی را در بین مردم کسب کنند و یا در قالب اردوهایی که دانشگاه برگزار می‌کند بهتر می‌توانند کسب تجربه و دانش داشته باشند و حتی به عنوان یک کار تحقیقاتی از این ایده‌ها استفاده کنند. ما جلساتی را در تربت جام با مولوی‌ها داشتیم و به آنها توضیح دادیم که بیماری ژنتیکی چیست و چه باید کرد که فرزندی با بیماری‌های ژنتیکی متولد نشود،حتی در مساجد با خانم‌های روستایی جلسه گذاشتیم و برخی با فرزندان معلول خود آمده بودند و من در آنجا برای این بانوان توضیح دادم که این بیماری‌های ژنتیکی چیست و چطور منتقل می‌شود و چگونه می‌توان پیشگیری کرد.