پژوهشگر برجسته مهندسی بافت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در میان دو درصد برتر پژوهشگران جهان معرفی شد

فهرست تازه منتشرشده دانشگاه استنفورد بار دیگر نام یکی از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی مشهد را در میان برجسته‌ترین دانشمندان جهان قرار داد. دکتر علی مرادی، دانشیار مهندسی بافت، امسال نیز در جمع دو درصد برتر پژوهشگران دنیا قرار گرفت؛ جایگاهی که پشتوانه آن سال‌ها تلاش علمی، اجرای پروژه‌های ملی در حوزه فراوری بافت‌های انسانی و توسعه فناوری‌های نوین پزشکی است. فعالیت‌هایی که از ساخت پریکارد قلب با کیفیتی فراتر از نمونه‌های خارجی تا طراحی گوش مهندسی‌شده برای بیماران را در بر می‌گیرد و مسیر جدیدی را برای ارتقای درمان‌های بالینی در کشور گشوده است. 

با انتشار فهرست جدید پژوهشگران برتر جهان از سوی دانشگاه استنفورد، نام دکتر علی مرادی، دانشیار مهندسی بافت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در میان دو درصد برتر پژوهشگران دنیا قرار گرفت. وی در گفت‌وگو با وب‌دا اعلام کرد که این رتبه‌بندی بر اساس داده‌های نمایه جهانی Scopus و شاخص‌های علمی همچون H-index انجام می‌شود.

دکتر مرادی با اشاره به این‌که امسال حدود ۲۱۰ هزار پژوهشگر در سطح بین‌المللی مورد بررسی قرار گرفته‌اند، گفت: بیش از ۲۵۰۰ پژوهشگر ایرانی در این فهرست قرار دارند و دانشگاه تهران و دانشگاه فردوسی مشهد در رتبه‌های نخست دانشگاهی قرار گرفته‌اند. همچنین دانشگاه علوم پزشکی مشهد با حدود ۳۶ تا ۴۰ پژوهشگر در جمع دو درصد برتر جهان حضور دارد.

این عضو هیأت علمی درباره حوزه کاری خود توضیح داد: رشته اصلی من مهندسی بافت است و بیش از ۱۳ سال در حوزه مهندسی بافت غضروف و استخوان فعالیت داشته‌ام. طی شش سال اخیر تمرکز اصلی تیم پژوهشی، فراوری بافت‌های انسانی بوده است. خوشبختانه با حمایت واحد فرآوری بافت مشهد، روند برداشت از جسد آغاز شده و تیم‌های برداشت و پیوند فعال شده‌اند. این بافت‌ها مستقیماً برای بیماران قابل استفاده‌اند و بخشی نیز نیازمند فرآوری و بهینه‌سازی است.

او افزود: یکی از نمونه‌های این فعالیت‌ها مربوط به فاسیلولات‌های انسانی است که با توجه به دسترسی دانشگاه به منبع اصلی، ظرفیت فراوری آن در داخل وجود دارد و این ایده با همکاری اساتید گروه گوش و حلق و بینی شکل گرفت.

دکتر مرادی یکی از پروژه‌های اصلی گروه مهندسی بافت را تولید پریکارد قلب عنوان کرد و گفت: این بافت که از گاو برداشت می‌شود، معمولاً در کشتارگاه دورریز محسوب می‌شود اما در جراحی‌های قلبی، خصوصاً در نوزادان، کاربرد مهمی دارد. نمونه وارداتی این بافت با ابعاد ۵×۵ سانتی‌متر حدود ۲۰ میلیون تومان قیمت دارد. تیم ما توانسته نمونه داخلی با کیفیتی سه برابر بهتر از نمونه‌های آمریکایی و بلژیکی تولید کند.

وی با اشاره به همکاری‌های بین‌رشته‌ای در این طرح گفت: این پروژه با مشارکت اساتید دانشگاه فردوسی مشهد از جمله دکتر مریم مقدم متین و همچنین گروه‌های گوش و حلق و بینی، جراحی قلب کودکان و بخش سوختگی انجام شده است.

یکی دیگر از طرح‌های نوآورانه این گروه، ساخت گوش مهندسی‌شده برای بیمارانی است که به دلایل مادرزادی یا آسیب‌دیدگی دچار نقص لاله گوش هستند. دکتر مرادی در این‌باره توضیح داد: بافت از جسد برداشت و فراوری می‌شود و پس از شکل‌دهی دقیق، به صورت یک گوش کامل در اختیار جراحان قرار می‌گیرد. این روش می‌تواند جایگزینی کارآمد برای پروتزهای گران‌قیمت وارداتی باشد.

وی درباره فرآیند بهینه‌سازی تولید بافت‌ها توضیح داد: در گذشته فرآوری یک بافت تا هشت روز زمان می‌برد اما با تغییر ترکیبات و روش‌ها، این مدت به ۱۸ تا ۲۴ ساعت کاهش یافته است؛ موضوعی که علاوه بر کاهش هزینه‌ها، کیفیت محصول را افزایش داده است.

فعالیت‌های این گروه پژوهشی در واحد توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان قائم(عج) انجام می‌شود. به گفته دکتر مرادی، این واحد پل ارتباطی میان پژوهشگران علوم پایه و پزشکان بالینی است و با همکاری گروه‌های مختلف همچون بیهوشی، نوزادان، جراحی و داخلی، در طراحی مطالعات، تحلیل داده‌ها و تدوین گزارش‌ها نقش مهمی دارد. حاصل این همکاری‌ها تاکنون به انتشار چندین مقاله، ثبت اختراع و ارائه گزارش‌های بالینی منجر شده است.

دکتر مرادی با اشاره به پروژه‌های در شرف ثبت اختراع گفت: پریکارد گاوی وارد مرحله داوری نهایی شده و انتظار می‌رود طی دو هفته آینده گواهی ثبت اختراع آن صادر شود. سایر پروژه‌ها نیز در صف داوری قرار دارند و این موفقیت‌ها نتیجه همکاری نزدیک پژوهشگران پایه و واحد توسعه تحقیقات بالینی است.

وی در ادامه افزود: بخشی از امتیاز من در قرار گرفتن در جمع پژوهشگران دو درصد برتر جهان، ناشی از همکاری با همکاران بالینی در انتشار مقالات نمایه‌شده در Scopus بوده است. رشته مهندسی بافت در ایران دومین رشته‌ای است که چنین جایگاهی را برای پژوهشگران خود رقم زده است.

این پژوهشگر برجسته با تأکید بر ضرورت حمایت مالی هدفمند از پژوهش‌های کاربردی اظهار داشت: پژوهش صرف نمی‌تواند مشکلات کشور را حل کند. پژوهش‌ها باید کاربردی باشند و نتیجه آن مستقیماً در درمان بیماران و کاهش هزینه‌ها دیده شود. برای نمونه، پریکارد گاوی سلولارشده می‌تواند هزینه جراحی قلب نوزادان را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.

دکتر مرادی در پایان تصریح کرد: زمانی که فراوری بافت‌ها در دانشگاه انجام شود، دانشگاه علوم پزشکی مشهد قادر خواهد بود بخش عمده نیاز خود را تأمین کرده و بار درمانی بیماران را کاهش دهد. برای این هدف، پژوهشگر به تنهایی و با بودجه شخصی قادر به پیشبرد کار نیست؛ بنابراین دانشگاه‌ها باید بودجه‌ای مستقل و کارشناسی‌شده برای فراوری بافت‌ها اختصاص دهند تا این فعالیت‌ها به رفع نیاز بیماران و بهبود شرایط اقتصادی کمک کند.