بیماری HTLV-1، یک بیماری ویروسی خاموش اما قابل پیشگیری/بیش از ۹۵ درصد مبتلایان بدون علامت هستند

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب و فلوشیپ بیماری‌های عصب–عضله گفت: ویروس HTLV-1 نوعی بیماری ویروسی خاموش است که در بیش از ۹۵ درصد مبتلایان بدون علامت باقی می‌ماند، اما افراد آلوده می‌توانند ناقل ویروس و عامل انتقال به دیگران باشند.

دکتر فریبا زمرشیدی  در گفتگو با وب دا در توضیح ماهیت این ویروس اظهار کرد:ویروس HTLV-1 یا لنفوتروپیک انسانی تی سل نوعی ویروس انسانی است که سلول‌های لنفوسیت T CD4 را آلوده می‌کند. این ویروس نخستین بار در دهه ۱۹۸۰ میلادی شناسایی شد و برخلاف بسیاری از ویروس‌های دیگر، به‌صورت محدود و بومی در برخی مناطق جهان از جمله خراسان در ایران، ژاپن، بخش‌هایی از آفریقا، برزیل و جزایر کارائیب شیوع دارد.

وی افزود: در اغلب موارد، عفونت بدون علامت است و تنها در حدود ۲ تا ۵ درصد مبتلایان ممکن است به یکی از دو بیماری جدی دچار شوند؛ میلوپاتی ناشی از HTLV-1 (HAM/TSP) که با اختلال در راه‌رفتن، بی‌اختیاری ادرار، یبوست مزمن و ضعف اندام‌ها همراه است، و لوسمی یا لنفوم سلول T که نوعی سرطان پیش‌رونده خون به شمار می‌رود.

دکتر زمرشیدی شایع‌ترین راه انتقال ویروس در مناطق بومی مانند شمال شرق ایران را انتقال از مادر آلوده به نوزاد از طریق شیر مادر دانست و گفت: هرچه مدت تغذیه شیرخوار از شیر مادر مبتلا طولانی‌تر باشد، احتمال ابتلای نوزاد افزایش می‌یابد.

وی افزود: تماس جنسی محافظت‌نشده (به‌ویژه از مرد مبتلا به همسر)، استفاده از سرنگ مشترک در افراد دارای اعتیاد تزریقی، و انتقال خون یا پیوند عضو آلوده از دیگر مسیرهای شایع انتقال این ویروس است.

این متخصص مغز و اعصاب تأکید کرد:بیماری HTLV-1 کاملاً اکتسابی است و زمینه ژنتیکی ندارد. همچنین این ویروس از طریق تماس‌های روزمره مانند دست دادن، بوسیدن، استفاده از ظروف غذا، تنفس مشترک یا گزش حشرات منتقل نمی‌شود.

به گفته وی، شناسایی ویروس HTLV-1 بسیار ساده است و با آزمایش خون برای بررسی آنتی‌بادی‌های اختصاصی امکان‌پذیر می‌باشد. در صورت بروز علائم بالینی، بررسی‌های تکمیلی نظیر نمونه‌برداری از مایع مغزی–نخاعی یا مغز استخوان انجام می‌گیرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد:در حال حاضر، درمان قطعی برای حذف ویروس HTLV-1 وجود ندارد و درمان مبتلایان تنها به‌صورت علامتی انجام می‌شود.

وی افزود: راهکارهای پیشگیری نقش تعیین‌کننده‌ای در کنترل بیماری دارند که شامل شناسایی و غربالگری مادران آلوده پیش از بارداری یا زایمان،خودداری از تغذیه نوزاد با شیر مادر آلوده،استفاده از وسایل محافظتی در روابط زناشویی با فرد مبتلا،اجتناب از استفاده مشترک از سرنگ یا وسایل تزریقی و غربالگری دقیق خون و اعضای اهدایی پیش از انتقال عنوان کرد.

دکتر زمرشیدی در پایان تأکید کرد:افزایش آگاهی عمومی، تشخیص زودهنگام و رعایت اصول پیشگیری، کلید اصلی کنترل شیوع این ویروس خاموش است. با آگاه‌سازی جامعه و آموزش صحیح، می‌توان از انتقال HTLV-1 و بروز عوارض آن در آینده جلوگیری کرد.